Column door Bas van Wakeren
De positie van gemeenteraadsleden als controleur van de macht loopt gevaar. Gemeenten krijgen steeds meer taken toebedeeld van de rijksoverheid. De jeugdzorg, de nieuwe Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO ) en de Participatie wet (geleidelijk opheffen van de WSW, regelen re-integratie-trajecten voor werklozen, Wajongers, enz.) zijn hiervan recente voorbeelden. Gemeenten worden hiervoor verantwoordelijk en moeten in hun eigen gemeenten zaken met betrekking tot deze wijzigingen regelen. De rijksoverheid gaat ervan uit dat de gemeenten veel beter op de hoogte zijn van hun eigen situatie en om die reden deze zaken veel beter kunnen uitvoeren dan in de huidige situatie. Gemeenten kunnen a.h.w. beter ‘maatwerk’ leveren in hun ‘eigen territorium’. Daar zit natuurlijk wel een kern van waarheid in.
Als de gemeenten meer zeggenschap krijgen verwacht je ook dat de gemeenteraden meer te vertellen krijgen in hun gemeente als het gaat om de uitvoering van deze nieuwe wetgeving. Was het maar zo! Al enige tijd worden wij gewaarschuwd door verschillende universiteiten, die hier onderzoek naar doen. Gemeenten gaan onderling intensief samenwerken om deze regelingen in te voeren. Op zich is hier niks mis mee. Het uitvoeren van deze regelingen vergt veel expertise en het is goed dat kennis en kunde wordt gedeeld. Gemeenten gaan nieuwe organisaties opzetten om dit alles te regelen. En daar zit nu net de crux. Gemeenteraadsleden (en dus indirect de inwoners van de gemeente) hebben daar niets over te zeggen. De controle door de gemeenteraad verdwijnt. Een voorbeeld is natuurlijk de Regio Twente. Er is weinig democratische controle op een orgaan als de Regio. Nu ligt er een voorstel om de jeugdhulp in Twente onder te brengen bij een nieuw op te richten organisatie: de OZJT (Organisatie voor de Zorg en de Jeugdhulp in Twente). De OZJT wordt als afdeling ondergebracht bij de Regio Twente. Krijgt een eigen bestuurscommissie en wordt niet alleen verantwoordelijk voor de jeugdzorg maar waarschijnlijk ook voor ontwikkelingen op het gebied van langdurige zorg en maatschappelijke ondersteuning. Kortom: terwijl de nieuwe wetten zijn bedoeld om de gemeenten, en dus ook de gemeenteraden, meer invloed te geven is het nog maar de vraag of dit in de praktijk ook het geval is. Het zal de belangrijke taak van de gemeenteraden zijn om erop toe te zien dat zij invloed en controle blijven houden op deze nieuwe ontwikkelingen. Boven gemeentelijke organisaties kunnen mogelijk efficiënt werken, maar vormen een groot gevaar voor de democratische controle door gemeenteraden en inwoners.
Geef een reactie