Hengelo Anders

Nieuwsanalyse door Wiert Wiertsema

Minister van binnenlandse zaken Ronald Plasterk (PvdA) heeft als een middeleeuwse keurvorst afgekondigd dat Nederlandse gemeenten moeten fuseren tot 100.000 inwoners of groter. Nadere orders volgen nog. De eerste vraag is waarom al die fusies? De minister zegt kostenbesparing door efficiency-verbetering. Werkt dat? Nee. Hij roept maar wat. Iedere bestuurskundige weet dat grote gemeenten per hoofd van de bevolking meer kosten dan kleine. Bijvoorbeeld: de uitgaven per inwoner zijn in Hengelo lager dan in het grotere Enschede. Gaan beide gemeenten samen, dan worden de kosten hoger dan in het huidige Enschede. De minister zegt dat hij wil besparen. De praktijk is tegengesteld. Wil je kosten besparen, maak dan kleinere gemeenten i.p.v. grotere.

Gaat de kwaliteit van de dienstverlening vooruit? Ook dat is onderzocht. Het antwoord is nee. Extra ambtenaren komen er wel. Meer bureaucratie dus. De inzet van de minister lijkt op wat de PvdA de mensen eerder door de strot duwde: de schaalvergroting in het onderwijs. Nu is het de beurt aan de gemeenten. Die worden zo groot dat gemeentebestuurders zich straks allemaal per limousine met chauffeur door het land kunnen verplaatsen. Wat bezielt de PvdA? Doen ze het om de burgers gelukkig te maken? Ze weten best dat geen enkele burger zit te wachten op dit soort mega-organisaties. Waarom is het dan wel? Daarop is maar één antwoord: angst voor machtsverlies.

Veel taken van het rijk gaan naar de gemeenten (de jeugdzorg, de thuiszorg, de arbeidsvoorziening, de opvang voorzieningen voor gehandicapten, de opvang van ouderen, etc.). Grootschalige fusies van gemeenten moeten voorkomen dat de grip van het rijk op het gedecentraliseerde beleid verloren gaat. Een klein aantal steden (zeg 100) is makkelijker vanuit Den Haag aan te sturen dan de huidige 400. Dat is de dubbele agenda achter Plasterks beleid. De PvdA is van oudsher een centralistische partij die zegt het goed voor te hebben met de mensen in het land. Dat is ongetwijfeld waar. De PvdA is echter ook een machtsmachine die graag aan de touwtjes trekt. Zonder gefuseerde gemeenten gaat dat niet.